Blog Archive

Thursday, August 6, 2015

Kongli ilishish, Yandurush, Qusush


Dr. Memet Emin

Kongli ilishish we yandurush bolsa bir xil kisellik emes, eksinche u nurghunlighan oxshimighan ehwallarda korilidighan kisellik alamiti.

Kongli ilishish we yandurushning sewepliri

Adette kongli ilishish we yandurushni kelturup chiqiridighan ehwallar we kisellikler towendikilerni oz ichige alidu.
1.      Herketlinish (mashina, kime, parqut, ayrupilanda olturush we yaki ashqazanda chayqilish peyda qilidighan herqandaq herket) sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
2.      Melum puraqqa sezgurliki iship kitish we yaki melum ghelite puraq sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yanduursh.
3.      Bash aghrish bolupmu bishining yirimi aghrish (migraine), minge bisimining iship kitishi we bishi chiqilip aghirish sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
4.      Bishi qiyish (dizziness) sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush
5.      Qan bisimining yuqurlap kitishi sewebidin kilip chiqqan kong ilishish we yandurush
6.      Ichki qulaq perde yallughi we nirwa xarektirliq qulaq perde yallughi (Vestibular neuritis and labyrinthitis) sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
7.      Nirwa xarektirliq tamaqtin seskinish kisili (Anorexia nervosa) sewebdin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush. Bu xil kiselge giriptar bolghan kishiler yimek ichmekke yiqqinlashqan haman kongli ilishish we yandurush kilip chidiu.
8.      Nirwa xarektirliq tamaqqa xumar bolush kisili (Bulimia nervosa) sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush. Bu kiselge giriptar bolghan kishiler toxtimastin bir nerse yep turidighan bolup, ashqazan dawamliq toshuq halette turghini uchun asan yandurush kilip chiqidu.
9.      Kongli yirim bolush we yaki rohi haliti towen bolush (depression) sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
10.  Aylanma xarektirliq yandurush sindomi (Cyclic Vomiting Syndrome) sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush. Bu xil kiselning sewebi iniq emes, diyagunuz qoyushme qiyin, alametke asasen dawaklash ilip birishtin bashqa alahide dawalash usuli yoq.
11.  Universal  perishan bolush kisili (Generalized anxiety disorder) sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush. Bu bir pisxilogoyelik kisellik bolup, bu kiselge giriptar bolghuchi adettiki ishlar ichunmu jiddiliship, perishan bolidu, we netijide kongli ilishish we yandurush kilip chiqidu.
12.  Yaxshi supetlik qozghulushchan beden haliti bilen munasiwetlik bishi qiyish (Benign paroxysmal positional vertigo) kisili sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.  Bu kisel asasliqi ichki qulaqning tengpuluq saqlishi bilen munasiwetlik bolup, bishi qiyishning qozghulishi beden halitining ushtumtut ozgurishi bilen munasiwetlik bolup bash qayghan haman kongli ilishish we yandurush kilip chiqidu.
13.  Virus, baktiriye we ashqazan kisiltasi kelturup chiqarghan ashqazan we qizil ongkech yallughi sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
14.  Ashqazan yarisi sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
15.  Ashqazan bilen qizil ongekch arisidiki qisip turghuchi muskul boshap kitish sewebidin kilip chiqqan yandurush, qusush.
16.  Uchey kichiklep kitish, tosulap qilish we yaki ucheyning herkiti rawan bolmasliq sewebidin kilip chiqqan yandurush, qusush.
17.  Boghuz yallughi sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
18.  Asta we jiddi xarektirliq soqur uchey sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
19.  Asta we tiz xarektirliq ot yallughi sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
20.  Asta we tiz xarektirliq Jiger yallughi sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
21.  Minge silkinish sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
22.  Diyabit kisili kelturup chiqargha kito kisiltasi (ketoacidosis) bilen zeherlinish sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
23.  Orta qulaq perde yallughi sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
24.  Yimeklik bilen zeherlinish sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
25.  Yurek tiqilmisi sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
26.  Qalqansiman bez iqtidarining iship kitishi (hyperthyroidism) sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
27.  Qalqansiman yandash bez iqtidarining iship kitishi (hyperparathyroidism) sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
28.  Mingige qan chushush we minge osmisi sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
29.  Sezgur uchey syndomi (irritable bowel syndrome) sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
30.  Jiger raki sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
31.  Jiger zeyipliki sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
32.  Minge perde we minge yallughi sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
33.  Ashqazan asti bizi yallughi sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
34.  Ashqazan asti bizi raki sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.
35.  Ximiyelik dawalash we radiyaktipliq dawalash sewebidin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurush.

Kongli ilishish we yandurushning aldini ilish

1.      Her qitim yigen tamaq miqdarini azaytish, zorur bolghan az miqdarda kop qitim tamaq yiyishke adetlinish kirek.
2.      Tamaq yigende asta aldirmay yiyishke adetlinish, we tamaqtin kiyin usuzluq ichishke adetlinish kirek.
3.      Amal bar asan hezim bolidighan, yengil tamaqlarni istimal qilish kirek.
4.      Alahide puraqliq,  gheyri puraqliq we yaki ghidiqlash xarektirliq (bek soghuq, bek qizziq, bek achchiq) yimekliklerdin saqlinish kirek.
5.      Tamaqtin kiyin aram alghanda amal bar bishini yuquri qilip yitish kirek.
6.      Tamaqtin kiyin derhal herket qilmasliq, bolupmu bedende chayqilish peyda qilidighan herket qilishtin saqlinish kirek.

Kongli ilishish we yandurushni dawalash

1.      Terkiwide alahide madda bolmigha yengil ichimlik we yaki su ichish kirek.
2.      Yandurush we yaki kongli ilishish putunley toxtighiche qattiq yimeklik istimal qilishtin saqlinish kirek.
3.      Omumi yuzluq tekshurush ilip birish arqiliq kongli ilishish we yandurushni kelturup chiqarghan sewep we kisellerni iniqlap chiqish, we shu seweplerge qarita uzul kisil dawalash ilip birish kirek.
4.      Pisxilogiyelik seweptin kilip chiqqan kongli ilishish we yandurushqa nisbeten uzun mudetlik meshiq qilish arqiliq yimek ichmekning puriqigha konush, ozige mas kilidighan muhapiq miqdarini bikitip chiqish we shu boyiche yimek ichmek istimal qilish kirek.
5.      Kongli ilishish we yandurshni toxtidighan dora ishlitish
6.      Zorur bolghanda opiratsiye qilish arqiliq ashqazan bilen qizil ongkech arisidiki muskulning keng tarliqini qaytidin tengshep chiqish.