Ebola kisili

Ebola kisili diginimiz insanlarning Ebola virusi (Ebola Virus) bilen yuqumlinishidin kilip chiqqan bir xil yuqumluq kisellik bolup, bu kiselge giriptar bolghanlarning olup kitish nisbiti 90% yitidu. Insanlar asasliqi bu virus bilen yuqumlan’ghan haywanlar bilen biwaste uchurshush arqiliq bu kiselge giriptar bolidu. Hazir mutixesisler yelmish shapareng (Fruit Bats) ni bu virusning asasliq menbesi dep qarimaqta. Bu kiselge nisbeten hazirche hichqandaq alahide dawa we yaki waksina yoq.

Ebola kisili tunji qitim 1976 yili Otura we Gheribi Afriqidiki Ebola Derya wadiliridin tarqalghan bolup, bu kisel we bu kiselni kelturup chiqarghuchi virus shu deryaning name bilen atalghan.

Ebola virusi deslepte insanlargha yuqumlan’ghan haywanlarning qini, ajratma suyuqliqi, ichki ezasi we bashqa beden suyuqliqi bilen biwaste uchurshush arqiliq yuqidighan bolup, undin kiyin insanlar arisida oz ara yiqin uchurshush arqilqiq tiximu kengyip mangidu. Bu kiselge giriptar bolghanlar putenley eslige kelgendin kiyin yene kem digende 7 heptighiche jinsi munasiwet arqiliq bu kiselni bashqilargha yuqturalaydu.

Insanlar bu virus bilen yuqumlan’ghandin kiyin 2 kundin 21 kunghiche oxshash bolmighan yoshurun mezgilni bashtin kechuridu.

Bu kiselge giriptar bolghanlarda deslepte ushtumtut qizzip qilish, beden eghir derijide maghdursizlinish, muskullar aghrish, bash we boghuzi aghrish qatarliq alametler bolidu. Undin kiyin qusush, ichi surulush, tirisige qizil chiqish, borek we jigger zeyiplishish, ichki we tashqi ezalar qanash qatarliq alametler korilidu. Qan tekshurushte aq qan hujeyrisi (white blood cells) we qan danchiliri (platelet) kemiyip kitish bolidu.

Dunya Sehiye teshkilati herqaysi dowletlerni Afriqidiki yuqumlan’ghan rayundin kelgen kishilerge nisbeten omumyuzluk tekshurush ilip birishqa chaqiriq qilghan.