Ata-Ana Bolush Aldida Turghanlar Diqitige

Ata-Ana bolush aldida turghanlar diqitige

Memet Emin

Jemiyetning tereqqiyatigha egiship, kishilerning kiyinki ewlatlirigha bolghan köz qarashliri we telepliri üzlüksiz özgermekte. Kishiler ewlatlirining sanini qoghlushishtek eneniwi qarashtin, süpet qoghlushushtek yingi qarashqa köchmekte. Netijide tiximu köp kishiler qandaq qilghanda kelgusi ewlatlirining saghlam we eqiliq bolushigha kapalet qilghili bolidighanliq toghursida izdenmekte.

Men bu yerde tekitlewatqan balining süpitini yuquri kötirish digende asasliqi apisi hamile bolghandin bashlap balining apisining qosiqida barliq ezalirining toluq yitilishini, eqil parasitining zexmige uchurmay saghlam tughulushini, we saghlam eqilliq ösüp yitilishi közde tutulghan.

Men töwende yingi toy qilip, tunji qitim ata-ana bolush aldida turiwatqan yash bir jüplerge we yaki baliliq bolush aldida turiwatqan ata anilargha az tola paydisi bolup qalar digen mexsette, özemning bilgenliri bilen bezi körgen matiryallarni birleshturup, bu addi sawatni  yizip oqurmenlerge sundum.

Men ressim timigha kilishtin burun aldi bilen er ayalning jinsi ezasi, jinsim munasiwet, tuxumning uruqlunush we törelmining peyda bolush jeryanini toghursida qisqiche toxtulup otmekchimen.

Uruqlunush, törelmining (embryo) ning peyda bolushi we balining yitilishi

Jinsi munasiwettin kiyin er terepning uruqi (spermatozoa) bilen ayalning tuxumi (egg, ovum) bala yatquning ong we yaki sol qanitida öz ara uchushup, uruqlan'ghan tuxum  (fertilized egg) barliqqa kilidu, andin uruqlan'ghan tuxum deslepki törelmige tereqqi qilidu we bala yatquning otursigha birip, u yerde bala yatqu timigha oronlishidu (implants to uterine cavity), andin resmi törelme (embryo) peyda bolidu.

Törelme (embryo)  apining bala yatqusida bara bara chongiyip bala bolup yitilidu, we 40 hepte ösüp yitilgendin kiyin, bu dunyagha köz achidu.

Normal ehwalda, ayallarning ong sol ikki teripide ikki tuxumdan (ovary) bolup, bir ayda bir qitim heyiz köridighan ayal, bir ayda bir tuxum (egg, ovum) ajirtip chiqiridu (ovulation). Qismen ayallar ikki we uningdin artuq tuxum ajirtip chirishi mümkin. Yene bezi nahayti az sandiki ayallar, bir ayda ikki qitim heyiz köridighan bolup, bundaq ayallar bir ayda ikki qitim tuxum ajirtip chiqishi mümkin.

Normal ehwal astida, erlerning ikki uruqdani (testicule) bolup, bir heptide ikki qitim jinsi munasiwet qilidighan er, bir qitimda texminen 2~5 millilitir meni (semen), yeni 40 miliyun din 100 miyun'ghiche uruq (spermatozoa) ajirtip chiqiridu. Bu uruqlarning ichide, shekli we herkiti normal uruq 60% din artuq bolidu.

Eger meni ichidiki uruqning sani 20 milyundin az bolsa, yaki normal uruqning nisbiti 30% din töwen bolsa, bundaq erning tughmasliq (infertility) ihtimali yuquri bolidu, yaki balining süpiti ighir derijide tesirge uchuraydu.

Jinsi munasiwettin kiyin er ajirtip chiqarghan uruq, ayal ajirtip chiqarghan tuxum bilen uchurshup, uruqlan'ghan tuxum hasil bolidu; eger bu uruqlan'ghan tuxum bir törelmige tereqqi qilsa, bir bowaq peyda bolidu. Eger bu uruqlan'ghan tuxum, bölünüp ikki törelmige tereqqi qilsa, bir tuxumluq qosh kizek (identical twins or monovular twins) bowaq dunyagha kilidu. Bundaq qosh kizeklerning chirayi, xuy peyli, bir birsige bekmu oxshushup kitidu.

Eger erning ikki uruqi ayalning ikki tuxumi bilen uchurashsa, ikki uruqlan'ghan tuxum hasil bolidu, eger ulardin ikki törelme hasil bolsa ikki tuxumluq qosh kizek (binovular twins or dizygotic twins) dunyagha kilidu.

Bundaq qosh kizekler, bir tuxumluq qosh kizeklerge nisbeten sel periqliq bolidu. Yeni ularning chirayida we huy peylide periqler köprek bolidu. Adette qosh kisezlerning köp qismi mushu turge kiridu.

  

Eger erning bir nechche uruqi, ayalning bir nechche tuxumi bilen birleshse, we yaki bir nechche uruqlan'ghan tuxum bölünüp bir nechche törelme hasil bolsa, bir nechche bowaq dunyagha kilidu. Biraq bu xil awhal nahayti az uchiraydu.

Ayallarning bir baligha hamile bolush, yaki qosh kizekke hamile bolush we yaki köp baligha hamile bolushi er we yaki ayalgha baghliq emes, hem uni hichkim konturul qilalmydu.

Normal ehwal astida ayalning tuxum ajirtip chiqidighan waxti ikki qitimliq heyizning del otursigha toghura kilidighan bolup, bu waqitta er ayal jinsi munasiwet qilsa, ayalning ighir ayaq bolush nisbiti eng yuquri bolidu. Mesilen 30 künde bir qitim heyiz kilidighan ayalning tuxum ajirtip chiqiridighan waxti, texminen heyizning 14, 15 - yaki 16 - künlirige toghura kilidu.

Tuxumning ömuri adette 24 saet etirapida bolidu. Er ajirtip chiqarghan uruq, ayalning jinsi ezasida, adette 48 saettin 72 saetqiche yashiyalaydu. Qismen ehwal astida uningdin artuq yashishimu mümkin. Mundaqche eyitqanda, ayalning her ayda eghir ayaq bolush waxti, adette 3 kündin 5 kün etirapida bolidu. Mesilen ayalning heyizni her ayning 1-kuni bashlandi dep qarisaq, adette 3, 4, we yaki 5 - künliri heyiz axirlishishi mümkin, 15 - künliri tuxum ajirtip chiqirishi mümkin. Shundaq bolghanda heyizning 11- künidin 16-künigiche bolghan 5 kün ariliqta, ayalning hamildar bolush nisbiti eng yuquri bolidu. Elwette bu pütünley mutelqmu emes.

Heyiz her ayda nahayti normal kilidighan ayalning, kiyinki qitimliq heyiz kilish waxti 10 kündin artuq ötüp ketken bolsa, eghir ayaq bolup qilish ihtimalliqi yuquri bolidu.

Adette ighir ayaq (hamile) bolghandin kiyin nimilerge diqet qilish kirek ikenligini tunji qitim doxturgha körünüp, eghir ayaq bolghanlighi iniq bolghandin kiyin, tughut bölümining doxturi dep biridu. Shundaqtimu men töwende eghir ayaq bolushning aldi keynide nimilerge diqet qilish toghursida, öz köz qarashlirimni oturgha qoyap ötmekchimen.

Erler diqet qilishqa tighishlik ishlar.

Kiyinki ehwlatlarning süpitini yuquri kötürüsh üchün erler nimilerge diqet qilish kirek? Qandaq amillar kiyinki ewlatlarning süpitige biwaste wastiliq halda tesir körsitidu?

Bala ilishqa pilan qilghan er, jinsi munasiwet qilghanda keypiyati nahayti yaxshi bolush, heddin ziyade charchap ketmigen bolushi kirek.

Töwene oturgha qoyulghan her qandaq ehwal bolghanda, eng yaxshisi waxtinche bala almasliq kirek, yaki bala almaqchi bolghanda töwendiki ehwallardin imkan bar saqlinish kirek. Töwendiki ehwallar erlerning uruq süpitige oxshimighan derijide tesir körsütüp, kiyinki ewlatqa biwaste tesir yetküzidu, netijide balilarning süpiti oxshimighan derijide tesirge uchuraydu.

1. Haraq ichip mes bolup qalghanda.

2. Heddin ziyade köp tamaka chikiwatqan mezgilde.

3. Neshe we bezi zeherlik chimlik chikiwatqanda.

4. Mijezi yaxshi bolmighanda

5. Bezi kisel bolupmu yuqumluq zukam qatarliq virus keltürüp chiqarghan kisel bolghanda.

6. Südük yoli we jinsi eza we jinsi bezler yallughigha giriptar bolghanda.

7. Bezi dorilarni bolupmu dora üstide uruqqa tesir körsitidighanliqi eskertilgen bezi dorilarni istimal qiliwatqan mezgilde.

8. Simap, qoghushun qatarliq bezi ximiyelik eliminitlar we ximiyelik maddilar bilen uchurshiwatqan waqitta.

9. Diqqanchiliq doriliri we hasharet öltürüsh doriliri bilen uchurshiwatqanda.

10.      Bezi saxta girim qilish boyumlirini ishletkende.

11.      Radiyaktipliq nur bilen uchurshiwatqanda.

Undin bashqa alahide yuquri timpiraturgha yiqinlashmasliq, yaki yuquri timpiraturluq sharahitta uzun muddet xizmet qilmasliq kirek. Adette erler uruqdanining timpiratursi beden timpiratursidin 2 giradus töwen bolup, yuquri timpiratur bilen uchurashqanda yaki uruqdan uzun muddet beden'ge chapliship turghanda, uruqdanning timpiratursi beden timpiratursi bilen yiqinliship, uruqning süpiti melum derijide zexmige uchuraydu. Bu kiyinki ewlatqa biwaste tesir körsitidu. Shunga eng yaxshisi bek tar ich kiyim yaki ishtan keymeslik kirek. Uruqdanning timpiratursi yuqurlap kitishtin saqlinish kirek.

Ayallar diqet qilishqa tighishlik ishlar.

Kiyinki ehwlatlarning süpitini yuquri kötürüsh üchün balla ilishni pilan qilghan ayallarmu erlerge oxshashla keypiyati yaxshi bolush kirek. Alahide charchap ketmesligi, bek jiddiliship ketmesligi, rohi halitini nahayti yaxshi tutush kirek.

Ayallarning rohi haleti kiyinki ehwalatlarning süpitige nisbeten erlerning rohi halitidin bekrek muhim bolup, ayallarning rohi halitining qandaq bolushi, eghir ayaq bolush bolmasliqqa, tuxumning süpitige biwaste tesir körsitidu.

Erlerning uruq ajirtishi jinsi hewes bilen munasiwetlik bolup, jinsi hewes qozghalghan shu minutning ichide uruq ajirtip chiqiralaydu; biraq ayallar yuqurda dep ötkendek bir ayda aran bir qitim, qismen ehwalda ikki qitim tuxum ajirtip chiqiridighan bolup, tuxumning ajirlip chiqishi chong minge, nurghun jinsi bezler we jinsi hormunlar bilen biwaste munasiwetlik. Eger ayalning rohi haliti, keypiyati yaxshi bolmighanda, chong mingige biwaste tesir qilip, jinsi bezlerning hormun ajirtip chiqishigha tesir körsütidu, axirda tuxum ajirtip chiqishmu tesirge uchiraydu. Netijide eghir ayaq bolalmasliq we balining süpitige dexli qilishtek aqiwet kilip chiqidu.

Apa bolushqa pilan qilghan ayallar, yuqurda dep ötken erler diqet qilishqa tigishlik ishlargha diqet qilishi, yaki yuqurdiki ehwallardin imkan bar saqlinishi, we yaki bu xil ehwal astida waxtinche bala almasliqi kirek.

Ayallarning yishi, kiyinki ewlatning süpitige biwaste tesir körsitidighan bolup, ayallar eng yaxshisi tunji balisini 30 yashtin burun tughush, eng kichikkendimu 35 yashtin burun tughushi kirek. Ayallarning yishi erlerning yishigha nisbeten kiyinki ewlatlarning süpitige tiximu chong tesir körsitudu. Ayallar 35 yashtin ashqanda, hormunlar tengpungliqida bezi özgurushler yüz birishke bashlaydighan bolup, bu balining xiromosomisida (chromosome) ushtumtut özgürüsh (mutation) peyda qilishi mümkin, shuning bilen yingi hayatliqta bezi normalsizliq peyda bolidu. Netijide balida her xil tughma kisel peyda bolushi mümkin. Undin bashqa tunji balini 35 yashtin kiyin alghanda, tughutta bezi hadisining yüz birish nisbitimu yuquri bolidu. Bu apa balining ikkilisige paydiliq emes.

Eghir ayaq bolghanni bilmigen ehwal astida vitamin qatarliq bir qisim doridin bashqa, istimal qilin'ghan mutleq köp sandiki dora, yingi hayatliq peyda bolghan deslepki üch ay ichide, yingi hayatliqqa oxshimighan derijide tesir körsütüp, kiyinki ewlatning süpitige dexli qilishi mümkin. Shunga bala ilishni pilan qilghan ayal imkan bar kisel bolup qalmasliqi, eger bezi ushshaq kisel bolup qalghan teqdirde, eng yaxshisi waxtinche dora istimal qilmasliq kirek. Elwette ighir ayaq bolghanliqini bilgendin kiyin, doxtur bulargha alahide diqet qilidu. Mesile eghir ayaq bolghanni bilmigen ehwal astida, bezi dorilarni bilmestin istimal qilish eng xeterlik.

Eger yuqarqi ehwallar yüz bergende, qanche waqittin kiyin bala ilish xetersiz?

Eger siz bilip bilmey yaki xizmetning ihtiyaji bilen yuqarqi ehwallargha duch kilip qalghan bolsingiz, bala ilishtin burun ular bilen uchurshushni toxtutishingiz we yuqarqi ehwallarning yüz birishidin imkan bar saqlinishingiz kirek. Bu ehwallar bilen uchurshushni toxtutup qanchilik waqittin kiyin bala ilish xetersiz digende, bu putunley siz uchurashqan maddilarning türi, miqdari, waxti, beden'ge bolghan tesiri we bedendin tazlinip chiqish üchün ketken waxti bilen munasiwetlik.

Bezi dorilar we ximiyelik madilarning bedendin tazlinip chipip kitish waxti birnechche saetla bolidu, bezilirining bir nechche yil bolidu. Künige 1 qitim yeydighan dorining, bedendin yirimi tazlinip chiqip kitishke ketken waxti 24 saet bolidu. Künde 2 qitim yeydighan dorining bedendin yirimi tazlinip chiqishqa ketken waqit 12 saet etirapida bolidu. Künige 3 qitim yeydighan dorining, bedendin yirimi tazlinip chiqip kitishke ketken waxti 8 saet etirapida bolidu. Adette dora yaki kisellikning tesiri shu dorini istimal qilish toxtighandin kiyin yaki shu kisel pütünley saqiyip ikki heptidin kiyin asasen tügeydu, biraq dora ichiwatqan mezgilde yaki kisel waxtida ziyan'gha uchurghan uruq we tuxum bedendin chiqip ketkendin kiyin andin heqiqi bixeter hisaplinidu.

Radiyaktipliq nur, bezi himiyelik mada, xiroyin qatarliq zeherlik chikimlik we bezi dixanchiliq dorilirining ziyini xili uzun dawam qilidu, beziliri hetta omurwayet tesir qilishi, tughmasliqni, bala baldur chüchüp kitishni, balining ölük tughulup qilishini yaki balining miyip tughulup qilishini keltürüp chiqirishi mümkin.

Ayal hamile bolghandin kiyin diqet qilishqa tigishlik ishlar

Ayallar hamile bolghan deslepki uch aya balining saghlam yitilishige bekla muhim. Balilarda bolidighan nurghun tughma kiseller mushu deslepki üch ay ichide yuz birishi mümkin. Shunga deslepki üch ay ichide hamile ayal amal bar zukam bolup qilishtin we bashqa kisellerge giriptar bolushtin alahide saqlinish kirek, ziyanliq maddilargha we ximiyelik dorilargha uchurashmasliq kirek. Kisel bolup qilip dora ishlitish zörür bolghanda, dorining qosaqtiki baligha bolghan tesirige alahide diqqet qilish kirek. Rintigin we radiyaktipliq nurgha yiqinlashmasliq kirek.

Saghlam yimeklikler istimal qilish, ana balining ozuqluqqa bolghan ihtiyajini toluq qandurushqa kapalet qilish bilen birge, hamile ayal bek semirip ketmeslik kirek. Ana bek semirip ketkende, qosaqtiki balining ighirliqimu iship kitishi mümkin. Eger balining ighirliqi 4 kilogoramdin yuquri bolghanda, bir tereptin tughutning qiyin bolushini keltürüp chiqarsa, yene bir tereptin balining eqil parasitige we saghlamliqigha tesir körsitidu.

Her xil vitamin, kaltsi we tömür toluqlashqa alahide ehmiyet birish kirek. Kaltsi balining bezi organlirining normal yitilishide bek muhim rol oynaydu. Tömür bolsa qan ichlep chiqirishta muhim bolghan madda.

Undin bashqa ozuqluq tengpungliqighimu alahide diqet qilish kirek, suni yiterlik ichip birish kirek.

Yol yurushni we dawamliq herket qilishni toxtatmasliq kirek.

Balilarning supitige tesir yetkuzidighan ehwallar we kisellikler

1. Her xil tughma kisellikler

Tughma kiselliklerning bir qismi bizning konturul qilishimizda bolmisimu, biraq xili köp qisim kisellikler tamamen ata anining sewenlikidin kilip chiqidu, netijide baligha we pütün bir ahilige bir ömur bexitsizlik ilip kilidu. Shunga er ayal diqet qilishqa tigishlik ishlargha amal bar diqet qilish, tughma kisellikning peyda bolush nisbitini eng yuquri derijide töwenlitish kirek

2. Her xil irisi kisellikler

Nurghun irisi kisellikler ata anidiki we yaki ejdatliridiki melum yoshurun ehwalning mewjut bolushi sewebidin kilip chiqidighan bolup, küpunchisi ata anining konturulliqida emes.

3. Tughut jeryanidiki her xil zexme

Tughut jeryanidiki her xil zexme tughutning ongushluq bolush bolmasliqigha, balining bala yatqudiki ornigha, balining beden ighirliqigha, tughut anining we yaki tughut doxturining tejirbisige, tughuwatqan sherit sharahit qatarliq amillar bilen munasiwetlik.

Tughma kisellikler

Tughma kiseller (Birth Defects) diginimiz bala tughulushtin burun peyda bolghan barliq normalsizliqlarni közde tutidighan bolup, beden qurulushi jehettiki normalsizliq bilen iqtidar jehettiki normazliqning her ikkilisini öz ichige alidu.

Tughma kisellerning köpünchisi bala tughulup 24 saettin 72 saetkiche bolghan waqit ichide ipadilinip chiqidu, bir qismi bolsa 4, 5 yashqa kirgende andin ipadilinip chiqidu, yene az bir qismi bolsa hetta balaghetke yetkende andin ipadilinip chiqidu.

Kisel alametlirining kichikip ipadilinishi yeni 15, 16 yashqa kirgende andin ipadilinip chiqishi, hergüzmu u kiselning tughma kisel emesligidin direk bermeydu. Yene bir qisim bala elwette öleg tughulup qilishi we yaki tughulush waxti kelmey turupla baldur chüshüp kitishi mümkin.

Beziler bala tughulush jeryanida yuz bergen bezi hadisiler we zexme tüpeylidin kilip chiqqan kisellernimu tughma kiseller dahirsige kirgüziwitidu. Emiliyette bu kiseller tughut anisi, doxtur, sistiralarning tejirbe, texnikisining töwen bolushi we dawalash sharahiting nachar bolushi tupeylidin kilip chiqqanlighi üchün tughma kiseller dahirsige kirmeydu.

Qandaq amillar tughma kiselni keltürüp chiqiridu?

Nurghun tughma kiselning peyda bolush sewibi tixi iniq bolmisimu, biraq töwendiki amillar tughma kiselning peyda bolush xetirini zor derijide ashurwitidu.

1. Qandashliq munasiwiti yiqin tuqqanlar, bolupmu 3 ewlatning ichidiki newre aka singillar öz ara toy qilghanda, kiyinki ewlatning tughma kiselge giriptar bolush nisbiti nahayti yuquri bolidu.

2. Erning uruqining süpiti töwen yaki normalsiz uruqning nisbiti yuquri bolghanda.

3. Ayalning tuximining süpüti töwen bolghanda.

4. Ayalning bala yatqusidiki bezi normalsizliq tüpeylidin, uruqlan'ghan tuxumning bala yatqu ichide orunlashqan ornining muhapiq bolmasliqi.

5. Ayal ighir ayaq (hamile) bolghan mezgilde bolupmu deslepki 3 ay ichide bezi dorilarni istimal qilghanda, yaki dixanchiliq doriliri, ximiyelik dorilar we zeherlik dorilar bilen uchurashqanda.

6. Ayal ighir ayaq bolghan mezgilde bolupmu deslepki 3 ay ichide bezi kisellerge giriptar bolghanda, bolup virusqa yuqumlunup qalghanda.

7. Ayal ighir ayaq bolghan mezgilde bolupmu deslepki 3 ay ichide tamaka chikish, haraq ichish, yaki shundaq bulghan'ghan muhit bilen uchurashqanda.

8. Ayal ighirayaq bolghan mezgilde radiyaktipliq nur bilen uchurashqanda.

9. Er yaki ayal tughutni cheklesh dorisi ishlitiwitip hamile bolup qalghanda, yaki ayal ighirayaq bolghanni bilmey dawamliq tughut cheklesh dosini ishletkende.

10.      Ayal ighir ayaq bolghan mezgilde ozuqluq yaxshi bolmighanda yaki ozuqluq tengpunglighi normal bolmighanda.

11.      Jinsi yuqumluq kiselge giriptar bolghanda.

12.      Neshe, xiroyin qatarliq zeherlik chikimliklerni istimal qilghanda.

Tughut jeryanida bowaqning zexmilinishi we uning aqiwiti

Tughut jeryanida yüz birish ihtimali eng yuquri bolghan yaman ehwal, bala yatqu süyi baldur chiqip kitip, tolghaq yiterlik bolmay, balining tughulush waxti uzurap kitish sewebidin kilip chiqqan oksigin yitishmeslik, we balining mingisi oksigin yitishmeslik sewebidin zexmige uchurash.

Bala, bala yatqu ichide su ichide yashaydighan bolup, öpkisi tixi ichilmighan bolghachqa, biliqqa oxshash sudin oksigin we ozuqluq qobul qilidu. Bala yatqudiki su tishilgendin kiyin, balining tughulishi bek keynige sozulmasliqi kirek.

Eng qisqa waqit ichide bala tughulup, tunji yighisi bilen öpkisi ichilishi, normal hawadin oksigin qobul qilishi kirek. Eger su iqip chiqip ketkendin kiyin, tughulush waxti sozulup ketse, we yaki bala tughulghandin kiyin waxtida yighlimisa, yeni öpkisi ichilmisa, balida oksigin kemlik yüz birip, minge zexmige uchuraydu.

Eger bala tughulush jeryanida oksigin yitishmeslik yüz berse uning yenggil we ighirliq derijisige qarap, töwendiki yaman aqiwetler kilip chiqishi mümkin.

1. Eqil parset tesirge uchurash, ügünüsh qabilyiti töwen bolush. Bu xil ehwal bala bir ikki yashtin ashqanda, hette mektep yishigha barghanda andin bayqilidighan bolghachqa, tughut jeryanida yüz bergen bezi yaman ehwallar bilen biwaste baghlash qiyin, biraq bu tetqitqatlar arqiliq ispanlan'ghan heqiqettur.

2. Tutqaqliq kisel

3. Minge palej kisili: bu xil ehwalnimu bala tughulghan haman bayqash asan emes. Balining ömülishi, olturushi we mingishi bashlan'ghanda andin bara bara ipadilinip chiqidu.

Yingi tughulghan balilar meyli tughma kisel sewebidin bolsun, we yaki tughut jeryanida mingige oksigin yitishmeslik sewebidin zexmilinip peyda bolghan kisellik bolsun, minge we nirwa bilen munasiwetlik kisellerge nisbeten hazirche alahide ünümlük dawalash yoq, shunga bu xil ehwallarning aldini ilish bekla muhim.

Ayal hamile bolalmasliq

Ayallar hamile bolalmasliqning sewebi her xil bolup, beziliri peqetla rohi halet we keypiyat bilen munasiwetlik bolushi mümkin, yeni beziliri er we ayallarda we yaki ikkiliside mewjut bolghan bezi kisellikler sewebidin bolushi mümkin.

Bezi seweplerdin bolghan tughmasliq eger sewebi iniq bolsa, uninggha nisbeten bezi munasiwetlik dawalashlarni ilip birish arqiliq ayal qaytidin hamile bolalishi mümkin. Yene bezi seweplerdin kilip chiqqan tughmasliqni hazir mewjut bolghan dawalash usulliri bilen dawalash qiyin.

Ayal hamile bolalmighanda uning erlik tughmasliq sewebidin hamile bolalmasliq bilen ayalliq tughmasliq sewebidin hamile bolalmasliqning nisbiti asasen oxshash.

Ayallarning hamile bolalmighanda 30% ihtimalliq erlik tughmasliq sewebidin bolidu, oxshashla 30% ihtimalliq ayalliq tughmasliq sewebidin bolidu; texminen 10% ixtimalliq er ayal ikkila terepning sewebidin bolidu. Qalghan 30% tughmasliqning sewebi iniq emes, yaki iniq sewebi yoq.

Erlik tughmasliqni keltürüp chiqiridighan sewepler

1. Uruqning normalsizliqi; yeni her xil sewepler tüpeylidin uruqning sani, süpiti, herkiti, shekli zexmige uchurghanliqtin kilip chiqqan tughmaliq;

2. Uruq yollirida tosalghu bolghanliq sewebidin kilip chiqqan tughmasliq;

3. Jinsi ajizliq sewebidin uruq nishan'gha yitip baralmasliq sewebidin kilip chiqqan tughmasliq.

4. Rohi bisim sewebidin kilip chiqqan tughmasliq;

Ayalliq tughmasliqni keltürüp chiqiridighan sewepler

1. Tuxumning normalsizliqi; yeni her xil sewepler tüpeylidin tuxumning shekli, süpiti zexmige uchurghanliqtin, yaki tuxum ajirtilip chiqmasliq sewebidin kilip chiqqan tughmaliq;

2. Bala yatqu we tuxum neychiside her xil binormalliq bolghanliq sewebidin kilip chiqqan tughmasliq;

3. Das songek we bala yatqu etirapidiki birnormalliq, we yallughdin kiyin shekillen'gen tartuq sewebidin kilip chiqqan tughmasliq.

4. Rohi bisim sewebidin kilip chiqqan tughmasliq;