Xittay siyasitining Uyghurlar rohiy halitige ilip kelgen tesiri

خىتتاي سىياسىتىنىڭ چەتەلدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ روھىي ھالىتىگە ئىلىپ كەلگەن تەسىرى

Memet Emin

Köpünchimizning xewiri bolghandek, men 2018 - yili 4 - ayning beshida "Xittay siyasitining cheteldiki Uyghurlarning rohiy halitige ilip kelgen tesiri" namliq bir ray sinash ilip barghan idim. Men u ray sinashning netijisige asasen bir nutuq teyyarlap, 2018 - yili 5 - ayning 25 - kuni Amirkining paytextige jaylashqan George Town Universitida ichilghan "Uyghurlarning nöwettik kimlik kirzisi" namliq ilmi muakime yighinda ilmi dokilat berdim.

Töwende men bu ray sinashning netijisini xulasilep diqqitinglargha sundmaqchi.

Bu qetimliq ray sinashqa jemi 871 adem qatnashqan bolup, ularning 48% er, 50% ayal, 2% adem jawap bermigen. Ularning 70% ali mektep we yaki uningdin yuquri melumatqa ige.

Ray sinashqa qatnashquchilarning 42% Türkiyedin, 26% Yaworopadin, 17% Shimali Amirka (Amirka we Kanada) din, 5% Erep döwletliridin, 3% Awustiraliyedin, 2% jawap bermigen, qalghan 5% bashqa döwletlerdin.

90% qatnashquchida oxshimighan türde pisxikiliq mesililer körülgen; 

Ularning ichide 40% kishide chüshkünlishish, ümüdsizlik, asan achchiqlinish, özini tutiwalalmasliq, ügünüsh we xizmetning ünimi töwenlep kitish, harghinliq his qilish we hich ishqa xosh yaqmasliq qatarliq alametler körulgen; 

15% kishi asan achchiqlinidighan we özini tutiwalalmaydighan bolup qalghan; 

11% kishi harghinliq his qilisdighan we hich ishqa xosh yaqmaydighan bolup qalghan; 

10% kishining diqqiti chichilip kitidighan, ügünüsh we xizmetke diqqitini yighalmaydighan bolup qalghan; 

6% kishide chüshkünlishish, ümüdsizlik peyda bolghan; 

6% kishide ighir derijide rohiy chüshkünluk peyda bolghan.

18% qatnashquchi özini öltürwilishni oylighanliqini itirap qilghan.

14% qatnashquchi özinging qayghu hersritini ezeldin hich kim bilen ortaqlashmaydighanliqini bildürgen.

2-3% qatnashquchi her zaman bezi suallargha jawap birishni ret qilghan.